Ngày 16/6/2022, Luật Sở Hữu Trí Tuệ 2005 đã chính thức được sửa
đổi lần thứ ba sau khi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở Hữu Trí Tuệ
được Quốc Hội thông qua và có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2023[1] (“Luật SHTT Sửa Đổi”). Luật SHTT Sửa Đổi
đã nội luật hóa một số cam kết của Việt Nam trong các Hiệp Định Thương Mại Tự
Do Thế Hệ Mới (như RCEP, CPTPP, EVFTA, v.v.) và khắc phục được một số vướng mắc,
bất cập của Luật Sở Hữu Trí Tuệ 2005.
Trong phạm vi Bản Tin Pháp Lý này,
chúng tôi chỉ tập trung vào 07 điểm mới nổi bật của Luật SHTT Sửa Đổi về quyền
tác giả và nhãn hiệu.
[1] Quy định về bảo hộ nhãn hiệu là dấu hiệu âm thanh có hiệu lực thi hành từ ngày 14 tháng 01 năm 2022; quy định về bảo hộ dữ liệu thử nghiệm dùng cho nông hóa phẩm có hiệu lực thi hành từ ngày 14 tháng 01 năm 2024.
1. Sửa Đổi, Bổ Sung Một Số Thuật Ngữ
So với Luật Sở Hữu Trí Tuệ hiện hành, Luật SHTT Sửa Đổi đã sửa đổi, bổ sung một số thuật ngữ quan trọng, đáng chú ý là:
– Tiền Bản Quyền: bổ sung thuật ngữ “tiền bản quyền” (royalty) để thay thế các thuật ngữ khác mô tả khoản tiền trả cho việc sáng tạo hoặc chuyển giao quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, bao gồm cả tiền nhuận bút, tiền thù lao.[1]
– Tác Giả, Đồng Tác Giả: luật hóa định nghĩa “tác giả” và “đồng tác giả” tại Nghị Định 22/2018/NĐ-CP và mở rộng nội hàm của các thuật ngữ này khi không còn quy định tác giả là người tạo ra một phần hoặc toàn bộ tác phẩm, cũng như không còn quy định rõ tác phẩm là tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học. Theo đó, tác giả là người trực tiếp sáng tạo tác phẩm. Trong khi đó, chỉ được xem là đồng tác giả khi có từ hai người trở lên cùng trực tiếp sáng tạo tác phẩm với chủ ý là sự đóng góp của họ được kết hợp thành một tổng thể hoàn chỉnh (chúng tôi in nghiêng để nhấn mạnh).[2] Việc sửa đổi này được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao hoặc đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan và giảm thiểu các tranh chấp liên quan đến đồng tác giả.
– Nhãn Hiệu Nổi Tiếng: một nhãn hiệu được xác định là nhãn hiệu nổi tiếng nếu nhãn hiệu đó được bộ phận công chúng có liên quan biết đến rộng rãi trên lãnh thổ Việt Nam.[3] So với luật hiện hành,[4] quy định trên đã thu hẹp phạm vi chủ thể nhận thức về một nhãn hiệu đặc định khi xem xét một nhãn hiệu có phải là nhãn hiệu nổi tiếng không.
– Tác Phẩm Phái Sinh: tiếp cận theo hướng mở rộng và thể hiện rõ ràng hơn cách hiểu, cách xác định như thế nào là một tác phẩm phái sinh so với luật hiện hành: “tác phẩm phái sinh là tác phẩm được sáng tạo trên cơ sở một hoặc nhiều tác phẩm đã có thông qua việc dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, phóng tác, biên soạn, chú giải, tuyển chọn, cải biên, chuyển thể nhạc và các chuyển thể khác”.[5]
2. Mở Rộng Ngoại Lệ Được Chuyển Giao Quyền Nhân Thân
Trước đây, quyền công bố tác phẩm là quyền nhân thân duy nhất mà tác giả được phép chuyển giao cho người khác. Nay, Luật SHTT Sửa Đổi cho phép tác giả có quyền chuyển giao thêm một số quyền nhân thân khác tùy thuộc vào loại bản quyền (copyright) tương ứng; chẳng hạn, (i) quyền sử dụng quyền đặt tên tác phẩm (cho tổ chức, cá nhân nhận chuyển giao quyền tài sản)[6] và (ii) quyền sửa chữa, nâng cấp chương trình máy tính (theo thỏa thuận bằng văn bản giữa tác giả và chủ sở hữu quyền tác giả đối với chương trình máy tính).[7]
3. Bổ Sung Quy Định Về Trường Hợp Chấm Dứt Quyền Độc Quyền Phân Phối Tác Phẩm Của Chủ Sở Hữu Quyền Tác Giả
Luật SHTT Sửa Đổi quy định: sau lần phân phối đầu tiên các bản gốc, bản sao của tác phẩm, chủ sở hữu quyền tác giả sẽ không còn quyền ngăn cấm người khác phân phối tác phẩm sau đó,[8] tức là quyền độc quyền phân phối tác phẩm của chủ sở hữu quyền tác giả sẽ chấm dứt tại thời điểm này. Sự bổ sung này dẫn tới một hệ quả pháp lý quan trọng rằng: nhập khẩu song song (có thể) không được coi là hành vi cấu thành vi phạm quyền tác giả khi quyền độc quyền phân phối tác phẩm của chủ sở hữu quyền tác giả đã chấm dứt. Đây là một bước tiến đưa Luật Sở Hữu Trí Tuệ của Việt Nam phù hợp hơn với luật pháp, thông lệ quốc tế và các cam kết quốc tế cụ thể của Việt Nam theo các hiệp định (Điều 6 Hiệp Ước Về Quyền Tác Giả 1996).
4. Bổ Sung Quy Định Về Nguyên Tắc Xác Định Và Phân Chia Tiền Bản Quyền
Luật SHTT Sửa Đổi bổ sung quy định các nguyên tắc để xác định và phân chia tiền bản quyền giữa các đồng tác giả, đồng chủ sở hữu và tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan với nguyên tắc chung là dựa trên sự thỏa thuận của các bên.[9] Trong trường hợp tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan trong vòng 05 năm và cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong vòng 05 năm tiếp theo (sau thời hạn 5 năm vừa đề cập ở trên) không tìm thấy hoặc không liên lạc được với tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, quyền liên quan, v.v. thì khoản tiền bản quyền sẽ được Nhà Nước sử dụng vào các hoạt động khuyến khích sáng tạo, giày Dolce & Gabbana nữ chính hãng tuyên truyền và đẩy mạnh thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan.[10]
5. Bảo Hộ Nhãn Hiệu Âm Thanh
Lần đầu tiên, Luật Sở Hữu Trí Tuệ của Việt Nam quy định dấu hiệu âm thanh có thể được đăng ký là nhãn hiệu.[11] Theo đó, các dấu hiệu âm thanh được bảo hộ phải là dấu hiệu âm thanh thể hiện được dưới dạng đồ hoạ. Quy định này phản ánh rõ kết quả của việc “nội luật hóa” các cam kết của Việt Nam theo các điều ước quốc tế thế hệ mới (Hiệp Định Thương Mại Tự Do Châu Âu – Việt Nam – EVFTA và Hiệp Định Đối Tác Toàn Diện và Tiến Bộ Xuyên Thái Bình Dương -CPTPP.
6. Bổ Sung Trường Hợp Chấm Dứt Hiệu Lực Của Giấy Chứng Nhận Đăng Ký Nhãn Hiệu
Để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và phù hợp với EVFTA, Luật SHTT Sửa Đổi đã bổ sung hai trường hợp chấm dứt hiệu lực của giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu, bao gồm: (i) Việc sử dụng nhãn hiệu được bảo hộ cho hàng hóa, dịch vụ bởi chủ sở hữu nhãn hiệu hoặc người được chủ sở hữu nhãn hiệu cho phép làm cho người tiêu dùng hiểu sai lệch về bản chất, chất lượng hoặc nguồn gốc địa lý của hàng hóa hoặc dịch vụ đó; và (ii) Nhãn hiệu được bảo hộ trở thành tên gọi thông thường của hàng hóa, dịch vụ đăng ký cho chính nhãn hiệu đó.[12]
7. Bổ Sung Hình Thức Nộp Hồ Sơ Đăng Ký Quyền Tác Giả
Để khuyến khích hoạt động đăng ký quyền tác giả và nhằm tạo cơ sở vững chắc trong việc xác định chủ thể quyền tác giả và đối tượng được bảo hộ đồng thời là tiền đề cho việc khai thác quyền tác giả cũng như việc thực thi quyền đó trong tương lai, Luật SHTT Sửa Đổi bổ sung hình thức nộp hồ sơ đăng ký quyền tác giả qua cổng dịch vụ công trực tuyến và dịch vụ bưu chính ngoài hình thức nộp trực tiếp tại Cục Bản Quyền Tác Giả.[13]
Chúng tôi hy vọng Bản Tin Pháp Lý này sẽ mang lại những thông tin hữu ích đến cho Quý Khách Hàng và Quý Bạn Đọc. Để được tư vấn cụ thể và có thêm thông tin chi tiết, xin vui lòng liên lạc với chúng tôi theo thông tin liên hệ ghi ở phần cuối bản tin này.
Nội dung của bài viết này không tạo thành tư vấn pháp lý. Tư vấn chuyên sâu sẽ được thực hiện tùy theo từng trường hợp cụ thể của bạn đọc. Chúng tôi, Công ty Luật TNHH Blue Pisces, giữ bản quyền bài viết trong việc đăng tải thông tin đến mọi người. Bài viết sẽ không được đăng tải lại cũng như truyền tải dưới bất kỳ hình thức nào hoặc theo bất kỳ phương tiện nào, cho dù là toàn bộ hoặc một phần, mà không có sự đồng ý trước đó bằng văn bản của chúng tôi.
©2022 Blue Pisces Attorneys. All Rights Reserve
[1] Điểm a, khoản 1 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[2] Khoản 4 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[3] Điểm c, khoản 1 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[4] Nhãn hiệu nổi tiếng là nhãn hiệu được người tiêu dùng biết đến rộng rãi trên toàn lãnh thổ Việt Nam (khoản 20, Điều 4 Luật Sở Hữu Trí Tuệ hiện hành).
[5] Điểm a, khoản 1 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[6] Khoản 5 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[7] Khoản 6 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[8] Khoản 5 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[9] Khoản 11 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[10] Khoản 18 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[11] Khoản 33 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[12] Khoản 30 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.
[13] Khoản 14 Điều 1 Luật SHTT Sửa Đổi.